OKU-YORUM v2 Hk.
Herkese merhabalar.
Bu yazımızda Formula 1 yarışlarını izlerseniz muhtemelen karşılaşacağınız birkaç teknik terimi açıklayacağım.
Öncelikle şunu belirtmem gerekir ki 8 senenin ardından F1’de yeni bir dönem başladı , araçların aerodinamiğinde çok büyük etkileri olan araç yapıları tamamen yeni bir tasarıma büründü bu da haliyle tüm takımlar için sıfırdan tasarım yapılmasını zorunlu kılındı. Bu yeni tasarım bazı takımlarda olumlu bazı takımlarda olumsuz durumlara yol açmış bulunuyor.
Geçen seneyi üçüncü sırada ondan önceki seneyi daha aşağı sıralarda tamamlayan Scuderia Ferrari (şu an dördüncü yarışın ardından takımlar şampiyonasında lider gidiyor); geçen seneyi sonuncu tamamlayan Haas (geçen seneyi 0 puanla tamamladı bu sene ilk 4 yarıştan 15 puan çıkarmayı başardı) gibi takımlar için şans oluştururken geçen senenin takımlar şampiyonu Mercedes (şu an üçüncü ve liderle arasında 47 puan fark var) için adeta kabus sayılabilecek bir dönem başlangıcı oldu.
Gelin bu sene araçların aerodinamiğinde etkili olan birkaç parçanın kısaca açıklamalarına bakalım.
Ventüri-Etkisi: Bir ventüri içerisinde hareket eden akışkanın ventüri daralma bölgesinden geçerken hızında artış meydana gelir ve bu artışa bağlı olarak bu bölgede ters basınç oluşur. Aslında olay daralan havanın akış hızının artması ve bunun da basıncın azalmasına yol açması. Bunu araca uyarladığımızda aracın tabanını ventüri kanalına benzetirsek bir noktada hava akışı arttığından basınç azalır ve aracın yukarısında yüksek basınç araç tabanında alçak basınç oluşur ve bu durum da yere basma kuvveti üretir.
Rake Açısı: F1 araçlarının arka tarafı önüne oranla biraz daha yüksektedir. İşte bu açıya rake açısı denir. Buradaki temel amaç aracın altından geçen hava akımının hızını artırmak böylelikle alt tarafa düşük basınç oluşturarak yere basma kuvveti elde etmektedir.
Camber: Araca önden bakıldığında tekerleğin zemin ile yaptığı açıdır. Tabi bu açı süspansiyon açısına göre değişir.
Temiz Hava: Sürücüler boş bir pistteyken veya rakiplerinden uzak olduklarında, “temiz hava” dedikleri yolda yarışıyorlar. Bu, bir Formula 1 otomobilinin aerodinamiği için en uygun durumdur. Ayrıca aracın çok ısınmasını engelleyip hararet yapmasını engellemektedir.
Kirli Hava ve Hava Koridoru: Temiz havadan farklı olarak otomobillerin arkasında kalan hava akımı ise oldukça karmaşıktır ve arkadaki araç için aerodinamik anlamda sıkıntı yaratır. Bu da özellikle viraj anlarında arkadaki araç için yere basma kuvvetinde düşüklüğe neden olur ve büyük bir dezavantaj haline gelir. Hava koridorunda ise hava direncini kırdığından düzlükte arkadaki araç için bu bir avantaj haline gelir ve geçiş için avantaj sağlar. Aslında iki terim arasında olayın gerçekleştiği yer arasında fark var.
Difüzör: Aracın altından akan havanın çıktığı, araç tabanının arka bölümü. Havanın çıkış hızını kontrol ettiği için difüzörün tasarımı çok önemlidir. Çıkışı ne kadar hızlı olursa, aracın altındaki hava basıncı o kadar düşük olur ve dolayısıyla araç o kadar fazla yere basma kuvveti üretir.
Emir Ümit KOCABAŞ